Oefenen, oefenen, oefenen

“Het proces van de voorleeswedstrijd start altijd aan het begin van het schooljaar,” vertelt Nick. “In groep 7 en 8 is er eerst de voorleescompetitie op school. Met de klas kiezen we een klassenvertegenwoordiger. De verschillende klassenvertegenwoordigers doen mee in de schoolfinale met een echte jury. Vaak is dat iemand van de bibliotheek, een administratief medewerker en onze directeur. Dit jaar won Julian de schoolfinale.”

Om Julian goed voor te bereiden mocht hij vaak oefenen op school. Nanne: “In groep 8 heeft hij in de klas voorgelezen en hebben wij hem tips en tops gegeven. Voor de halve finale heb ik samen met Julian de tips en tops van de jury van de regionale finale doorgenomen. Zijn ouders waren ook erg betrokken.”

Voor de provinciale finale moest Julian een ander boek kiezen. Hij vroeg zijn docenten om hulp bij het kiezen van een boek. “Ik had een boek gekozen waar ik zelf vaak uit voor las in de klas en een boek dat ik als kind helemaal geweldig vond,” vertelt Mark. Nick koos een boek dat aansloot op het onderwijsconcept over de Tweede Wereldoorlog dat ze net hadden behandeld in de klas. Nanne vult aan: “Ik had gekeken op de website van de Nationale Voorleeswedstrijd, daar stonden veel tips op. Uiteindelijk koos hij zelf een boek, maar twijfelde hij nog tussen twee stukjes. Deze stukjes mocht hij in de klas voorlezen. Samen met de klas hebben we gestemd op het beste stukje. Dat is hij gaan oefenen, oefenen, oefenen. En vlak voor de provinciale finale heeft hij nog geoefend met mij, en daarna met Nick en zijn mentorgroep.”
 

Supporters op school

Alle drie waren ze aanwezig bij de Brabantse finale om Julian aan te moedigen. Hij ging met de winst naar huis. De trots en het enthousiasme wordt door veel leerlingen en het schoolteam gedeeld. “Nadat Julian de provinciale finale had gewonnen, mocht hij zijn beker meenemen naar school en in groep 8 en bij de directrice erover vertellen. Je merkt echt dat de leerlingen enthousiast zijn voor hem. Meer dan de helft van de klasgenoten gaat mee naar de landelijke finale. Het heeft hem echt een boost gegeven,” vertelt Nick.

Bij de landelijke finale gaan Nanne en Mark mee om Julian aan te moedigen. “We nemen de borden mee die we hebben gemaakt in de klas en maken nog een mooi spandoek,” vertelt Nanne. Mark vult lachend aan: “Ik denk dat wij hoorbaar genoeg zullen zijn.” Nick kan vanwege een cursusdag niet bij de landelijke finale zijn. Nick: “Maar ik moedig hem vanaf de zijlijn enthousiast aan!”
 

Foto: Leerkrachten Mark Gooskens, Nanne van Hout en Nick Seinstra

Leesmotivatie in de klas

Er is veel aandacht voor leesbevordering en leesmotivatie op basisschool De Wilderen. Mark is taalcoördinator op school. “In groep 8 hebben we minimaal drie keer per week een halfuur vrij lezen, waarbij kinderen zelf een boek mogen kiezen,” vertelt Mark. “Sommige kinderen vinden het lastig om leuke, aansprekende boeken te vinden. Dan proberen we als leerkracht ook met het kind mee te kijken welk boek past. Kinderen in groep 7/8 die nog niet op het juiste AVI-niveau zitten, begeleiden we op dat niveau. Door kinderen met hetzelfde niveau te clusteren, is het makkelijker instructies te geven op hun eigen leesniveau.”

Op school hebben ze een leesprotocol. Mark is samen met zijn collega’s bezig dit meer toe te spitsen op leesmotivatie. “De afgelopen jaren hebben we vooral gefocust op leesresultaten en dat was toen ook nodig,” vertelt Mark. “Uit onderzoek blijkt dat hoe hoger de leesmotivatie is, hoe beter de leesresultaten zijn. We zijn nu aan het kijken hoe we de leesmotivatie kunnen verhogen. Het is nu nog veel in stilte op eigen plek lezen. Maar we experimenteren bijvoorbeeld ook met ‘boekje in een hoekje’. Een paar kinderen kiezen dan een fijn leeshoekje uit. We maken ook gebruik van toneelboeken die kinderen samen kunnen lezen.”

Ervaringen en kennis delen van belang

Volgens Mark is het ook belangrijk om kennis en ervaringen onderling uit te wisselen met collega’s. “Ik probeer bijvoorbeeld collega’s in te laten zien dat een stripboek ook prima leesmateriaal kan zijn. We richten ons minder op resultaat en meer op leesmotivatie.” Nick vult aan: “Mark zoekt ook regelmatig verschillende soorten rijke teksten uit. Zodat de kinderen ook echt met verschillende soorten teksten aan de slag gaan. Je merkt dat de betrokkenheid bij de leerlingen dan ook groter is en ze er echt iets van oppikken.”

Nanne deelt die ervaring. “Als Mark zo’n tekst heeft, gaat hij bij iedereen langs,” vertelt ze. “Zo’n methode als Nieuwsbegrip is leuk en actueel, maar het zijn vaak informatieve teksten. Je merkt toch dat ze het interessanter vinden wanneer er verschillende soorten teksten zijn.” Daarnaast start Nanne de ochtend in haar klas vaak met een kwartiertje lezen. “Zo starten ze rustig de dag. Ik hoor helaas vaak in de klas dat de leerlingen thuis nauwelijks lezen.”

Sommige ervaringen gaan als een lopend vuurtje door de school. Een voorbeeld is de boekendoos, een methode die begon in groep 7 en nu in groep 5 tot en met 8 gebruikt wordt. “In plaats van de standaard boekenpresentatie, maken leerlingen een boekendoos,” vertelt Nick. “De boekendoos is een creatieve verwerking van het boek met een samenvatting en voorwerpen gerelateerd aan het boek. De kinderen moeten uitleggen wat het verband tussen het voorwerp en het boek is. Zo worden kinderen gestimuleerd op een leuke manier met een boek om te gaan.’’ Mark vult aan: “Je merkt echt dat kinderen geïnteresseerd raken in de boeken door de boekendozen van klasgenoten. Zo leren ze boeken kennen die ze zelf niet zo snel zouden kiezen.”

De samenwerking met de bibliotheek

Basisschool De Wilderen werkt vanuit de Bibliotheek op school en andere projecten samen met de Bibliotheek Eindhoven. “De biebpas die we op school geven aan leerlingen kunnen zij zowel in de bieb gebruiken als hier op school,” vertelt Nick. “In groep 8 hebben we ook een project samen met de bibliotheek dat heet “Bekijk het maar!”. Vanuit de bibliotheek worden er boeken en bijbehorende films geleverd. Dan lezen we eerst de boeken en bekijken we daarna de film in de klas. Vervolgens hebben we het over de verschillen, wat je meer kan met een boek en wat eruit wordt geknipt in de film.”

Mark ziet ook kansen. “Wellicht dat de bibliotheek scholing kan verzorgen voor leerkrachten met de focus op het vergroten van leesmotivatie bij kinderen. Daar kan je veel winst behalen.”

Tips voor andere leraren

Mark: “Tijdens een cursus is er een ontzettend goed boek getipt, het Open boek van Jos Walta. Ik vind echt dat elke school dat boek in huis moet hebben. Er staan zoveel ideeën in voor leespromotie in de klas. Elke leerkracht zou daar elke maand iets uit kunnen doen op een heel laag instapniveau, om zo de leesmotivatie in de klas op te krikken.” Leraren hebben ook een belangrijke voorbeeldfunctie vindt Mark. “Het is belangrijk dat leerkrachten bewust worden gemaakt van hun eigen voorbeeldfunctie. Ik merk dat het leesmoment voor leerlingen vaak ook het moment is voor leraren om even snel een mailtje te beantwoorden of een toets na te kijken. Maar als je als leerkracht zelf het leesvoorbeeld geeft door te lezen en vervolgens ook nog uit dat boek gaat voorlezen in de klas, dan heb je een effectieve methode voor het vergroten van leesmotivatie te pakken.”

Nick heeft ook een belangrijke oproep aan andere leerkrachten. “Ik wil collega’s in Nederland ook uitnodigen om de stap te maken om met je leerling mee te gaan naar een activiteit zoals de Nationale Voorleeswedstrijd. Leerkracht zijn is niet alleen van acht tot vijf. Daar horen soms ook andere dingen bij. Voor de leerling doet het zoveel goeds als de leerkracht erbij is. Het zou echt heel mooi zijn als die enthousiasme voor het vak er bij iedereen is.” Nanne vult aan: “De ouders vonden het ook zo leuk dat we erbij waren en we zagen ook echt dat het Julian steun gaf.” De samenwerking met de ouders wordt zo ook sterker beamen ze alle drie. Nick: “De directrice noemt het de gouden driehoek tussen leerling, leerkracht en ouder. Als dat in balans is, dragen we samen bij aan de optimale ontwikkeling van het kind.”